Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to przewlekła, zapalna, układowa choroba tkanki łącznej o podłożu immunologicznym. Cechą charakterystyczną choroby jest zapalenie przeważnie symetrycznych stawów zwłaszcza rąk i/lub stóp.
Choroba dotyka od 0,3-1,5 proc. populacji ludzi dorosłych.
Reumatoidalne zapalenie stawów trzy razy częściej występuje u kobiet niż mężczyzn, a szczyt zachorowania przypada na 4-5-tą dekadę życia.U około 10-20 proc. chorych choroba rozpoczyna się po 65. roku życia i wówczas różnica między zachorowalnością kobiet i mężczyzn jest znacznie mniejsza niż w przypadku RZS u młodych osób.
Co zgłasza pacjent/ jakie są jego główne dolegliwości i objawy?
Pacjent zwykle trafia do reumatologa z bólem, obrzękiem stawu i tkanek okołostawowych.
W stawie obecny jest wysięk, brak jest zaczerwienienia skóry na zewnętrznej powierzchni stawu. Zwykle zapalenie jest symetryczne i dotyczy drobnych stawów rąk i stóp. Bólem i obrzękiem stawów towarzyszy sztywność poranna, wywołana gromadzeniem się płynu obrzękowego w zmienionych zapalnie tkankach podczas snu.
Spotyka się także zmiany ogólnoustrojowe takie jak stany podgorączkowe, bóle mięśni, uczucie zmęczenia, brak łaknienia, utratę masy ciała.
W przebiegu RZS mogą rozwinąć się także zmiany pozastawowe; wielonarządowe często w postaci serologicznie dodatniej choroby o ciężkim i długotrwałym przebiegu. Dochodzi do zajęcia układu krążenia, zmian w płucach, w narządzie wzroku, w nerkach, w układzie nerwowym, może dojść do powiększenia śledziony i węzłów chłonnych, zapalenia naczyń.
Spotkać można także guzki podskórne tzw. guzki reumatoidalne na powierzchni wyprostnej gł. przedramion, a także w miejscach narażonych na ucisk, czasem obecne są one również w narządach wewnętrznych.
Jak zdiagnozować reumatoidalne zapalenie stawów?
Diagnostyka RZS opiera się na stwierdzeniu bólu i obrzęku (zapalenia) stawów, rodzaju zajętych stawów, czasie trwania zapalenia oraz podwyższonych parametrów laboratoryjnych aktywności choroby takich jak odczyn opadania krwinek (OB) i białka ostrej fazy (CRP), a także obecności autoprzeciwciał występujących w tej chorobie, takich jak czynnik reumatoidalny (RF) i przeciwciała przeciw cytrulinowe (anty-CCP, anty-ACPA).
Choroba może zacząć się „niewinnie”, od obrzęku pojedynczego stawu i mało nasilonych objawów. Taki staw boli najbardziej w godzinach porannych, towarzyszy temu sztywność poranna, a ruch łagodzi nieznacznie dolegliwości bólowe.Taki obraz, powinien zmobilizować nas do wizyty u reumatologa.Czujność zachować należy zwłaszcza, gdy ktoś w pierwszej linii pokrewieństwa chorował na reumatoidalne zapalenie stawów.